Page 286
ਤਾ ਕਉ ਰਾਖਤ ਦੇ ਕਰਿ ਹਾਥ ॥
ତା କଉ ରାଖତ ଦେ କରି ହାଥ ॥
ତାହାକୁ ସେ ନିଜ ହାତରେ ରକ୍ଷା କରିଥାନ୍ତି।
ਮਾਨਸ ਜਤਨ ਕਰਤ ਬਹੁ ਭਾਤਿ ॥
ମାନସ ଯତନ କରତ ବହୁ ଭାତି ॥
ମନୁଷ୍ୟ କେତେ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା କରେ
ਤਿਸ ਕੇ ਕਰਤਬ ਬਿਰਥੇ ਜਾਤਿ ॥
ତିସ କେ କରତବ ବିରଥେ ଜାତି ॥
ପରନ୍ତୁ, ତାହାର କାମ ବ୍ୟର୍ଥ ଯାଏ।
ਮਾਰੈ ਨ ਰਾਖੈ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥
ମାରୟ ନ ରାଖୟ ଅବରୁ ନ କୋଇ ॥ ସରବ ଜୀଆ କା ରାଖା ସୋଇ ॥
(ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ଜୀବଙ୍କୁ) ନା କେହି ମାରିପାରେ ନା କେହି ରଖିପାରେ,
ਸਰਬ ਜੀਆ ਕਾ ਰਾਖਾ ਸੋਇ ॥
କୋହେ ଶୋଚ କରହି ରେ ପ୍ରାଣୀ ॥
ଆଉ କେହି ନୁହେଁ, ସବୁ ଜୀବଙ୍କ ରକ୍ଷକ ପ୍ରଭୁ ନିଜେ।
ਕਾਹੇ ਸੋਚ ਕਰਹਿ ਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ॥
ଜପି ନାନକ ପ୍ରଭ ଅଲଖ ବିଡାଣି ॥5॥
ହେ ନଶ୍ଵର ପ୍ରାଣୀ! ତୁମେ କାହିଁକି ଚିନ୍ତା କରୁଅଛ?
ਜਪਿ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਅਲਖ ਵਿਡਾਣੀ ॥੫॥
ବାର ବାର ବାର ପ୍ରଭୁ ଜପିଏ ॥
ହେ ନାନକ! ଅଦୃଶ୍ୟ ଓ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କର।॥5॥
ਬਾਰੰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਜਪੀਐ ॥
ପୀ ଅମ୍ରିତୁ ଇହୂ ମନୁ ତନୁ ଧ୍ରିପିଏ ॥
ବାରମ୍ବାର ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମର ଜପ କରିବା ଉଚିତ।
ਪੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਇਹੁ ਮਨੁ ਤਨੁ ਧ੍ਰਪੀਐ ॥
ନାମ ରତନୁ ଜିନି ଗୁରମୁଖୀ ପାଇଆ ॥
ନାମ ଅମୃତ ପିଇ ଏହି ମନ ଏବଂ ଶରୀର ତୃପ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ਨਾਮ ਰਤਨੁ ਜਿਨਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਇਆ ॥
ତିସୁ କିଛୁ ଅବରୁ ନାହି ଦ୍ରିଶଟାଇଆ ॥
ଯେଉଁ ଗୁରମୁଖ ନାମ ରୂପୀ ରତ୍ନ ପାଇଯାଇଛି,
ਤਿਸੁ ਕਿਛੁ ਅਵਰੁ ਨਾਹੀ ਦ੍ਰਿਸਟਾਇਆ ॥
ନାମୁ ଧନୁ ନାମୋ ରୁପୁ ରଙ୍ଗୁ ॥
ତାହାକୁ ପ୍ରଭୁ ବିନା ଆଉ କିଛି ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ।
ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਨਾਮੋ ਰੂਪੁ ਰੰਗੁ ॥
ନାମୋ ସୁଖୁ ହରି ନାମ କା ସଙ୍ଗୁ ॥
ନାମ ତାହାର ଧନ ଆଉ ନାମ ହିଁ ତାହାର ରୂପ ରଙ୍ଗ ଅଟେ।
ਨਾਮੋ ਸੁਖੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ਕਾ ਸੰਗੁ ॥
ନାମ ରସି ଜୋ ଜନ ତ୍ରିପତାନେ ॥
ନାମ ତାହାର ସୁଖ ଆଉ ନାମ ହିଁ ତାହାର ସାଥି ଅଟେ।
ਨਾਮ ਰਸਿ ਜੋ ਜਨ ਤ੍ਰਿਪਤਾਨੇ ॥
ମନ ତନ ନାମହି ନାମୀ ସମାନେ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ନାମ ଅମୃତରେ ତୃପ୍ତ ହୋଇଯାଏ,
ਮਨ ਤਨ ਨਾਮਹਿ ਨਾਮਿ ਸਮਾਨੇ ॥
ଉଠତ ବଇଠତ ସୋବତ ନାମ ॥ କହୁ ନାନକ ଜନ କୈ ସଦ କାମ ॥6॥
ତାହାର ମନ ତନ କେବଳ ପ୍ରଭୁ ନାମରେ ଯୋଡି ରହେ।
ਊਠਤ ਬੈਠਤ ਸੋਵਤ ਨਾਮ ॥
ବୋଲହୁ ଜସୁ ଜିହବା ଦିନୁ ରାତି ॥
ହେ ନାନକ! କୁହ ଯେ ଉଠିବା-ବସିବା,
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਨ ਕੈ ਸਦ ਕਾਮ ॥੬॥
ପ୍ରଭି ଅପନୟ ଜନ କିନି ଦାତି ॥
ଶୋଇବା-ଜାଗିବା (ସବୁ ସମୟରେ) ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ସ୍ମରଣ ହିଁ ସେବକଙ୍କ ସର୍ବଦା ଆହାର ହୋଇଥାଏ। ॥6॥
ਬੋਲਹੁ ਜਸੁ ਜਿਹਬਾ ਦਿਨੁ ਰਾਤਿ ॥
କରହି ଭଗତି ଆତମ କୈ ଚାଇ ॥
ଦିନ ରାତି ନିଜ ଜିଭରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଗୁଣ ଗାନ କର,
ਪ੍ਰਭਿ ਅਪਨੈ ਜਨ ਕੀਨੀ ਦਾਤਿ ॥
ପ୍ରଭ ଅପନେ ସିଉ ରହହି ସମାଇ ॥
ଏହି ଉପହାର ପରମେଶ୍ଵର ନିଜ ସେବକକୁ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି।
ਕਰਹਿ ਭਗਤਿ ਆਤਮ ਕੈ ਚਾਇ ॥
ଜୋ ହୋଆ ହୋବତ ସୋ ଜାନୟ ॥ ପ୍ରଭ ଅପନେ କା ହୁକୁମୁ ପଛାନୟ ॥
ଆନ୍ତରିକ ଉତ୍ସାହ ସହିତ ଭକ୍ତି କରନ୍ତି
ਪ੍ਰਭ ਅਪਨੇ ਸਿਉ ਰਹਹਿ ਸਮਾਇ ॥
ତିସ କୀ ମହିମା କଉନ ବଖାନଉ ॥
ଆଉ ନିଜକୁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ଯୋଡି ରଖନ୍ତି।
ਜੋ ਹੋਆ ਹੋਵਤ ਸੋ ਜਾਨੈ ॥
ତିସ କା ଗୁନୁ କହି ଏକ ନ ଜାନଉ ॥
ସେବକ ନିଜେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଆଦେଶ ଜାଣିଦିଏ,
ਪ੍ਰਭ ਅਪਨੇ ਕਾ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਨੈ ॥
ଆଠ ପହର ପ୍ରଭ ବସହି ହଜୁରେ ॥ କହୁ ନାନକ ସେଇ ଜନ ପୁରେ ॥7॥
ଆଉ ଯାହା କିଛି ହେଉଛି, ତାହାକୁ (ଇଚ୍ଛାରେ) ଜାଣିଦିଏ।
ਤਿਸ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਕਉਨ ਬਖਾਨਉ ॥
ମନ ମୀରେ ତିନ କୀ ଓଟ ଲେହୀ ॥
ତାହାଙ୍କ ମହିମା କିଏ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିପାରିବ?
ਤਿਸ ਕਾ ਗੁਨੁ ਕਹਿ ਏਕ ਨ ਜਾਨਉ ॥
ମନୁ ତନୁ ଅପନା ତିନ ଜନ ଦେହି ॥
ମୁଁ ଏହି ସେବକର ଏକ ଗୁଣ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ଜାଣେ ନାହିଁ।
ਆਠ ਪਹਰ ਪ੍ਰਭ ਬਸਹਿ ਹਜੂਰੇ ॥
ଜିନି ଜନି ଅପନା ପ୍ରଭୁ ପଛାତା ॥ ସୋ ଜନୁ ସରବ ଥୋକ କା ଦାତା ॥
ଯିଏ ସାରା ଦିନ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଥାଏ,
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੇਈ ਜਨ ਪੂਰੇ ॥੭॥
ତିସ କୀ ସରଣି ସରବ ସୁଖ ପାବହି ॥
ହେ ନାନକ! ସେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁରୁଷ ଅଟେ ॥7॥
ਮਨ ਮੇਰੇ ਤਿਨ ਕੀ ਓਟ ਲੇਹਿ ॥
ତିସ କୈ ଦରସି ସଭ ପାପ ମିଟାବହୀ ॥
ହେ ମୋର ମନ! ତୁ ତାହାଙ୍କ ଶରଣ ନିଅ।
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਪਨਾ ਤਿਨ ਜਨ ਦੇਹਿ ॥
ଅବର ସିଆନପ ଶଗଲି ଛାଡୁ ॥
ଆଉ ନିଜର ତନ ମନ ତାହାଙ୍କୁ ସମର୍ପଣ କରିଦିଅ।
ਜਿਨਿ ਜਨਿ ਅਪਨਾ ਪ੍ਰਭੂ ਪਛਾਤਾ ॥
ତିସୁ ଜନ କୀ ସେବା ଲାଗୁ ॥
ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିଦିଏ,
ਸੋ ਜਨੁ ਸਰਬ ਥੋਕ ਕਾ ਦਾਤਾ ॥
ଆବାଣୁ ଜାନୁ ନ ହୋବୀ ତେରା ॥ ନାନକ ତିସୁ ଜନ କେ ପୂଜହୁ ସଦ ପୟରା ॥8॥17॥
ସେହି ମନୁଷ୍ୟ ସବୁ ପଦାର୍ଥ ଦେବା ପାଇଁ ସମର୍ଥ ହୋଇଯାଏ।
ਤਿਸ ਕੀ ਸਰਨਿ ਸਰਬ ਸੁਖ ਪਾਵਹਿ ॥
ସଲୋକୁ ॥
ତାହାର ଶରଣ ପଡିଲେ ତୁ ସବୁ ସୁଖ ପାଇବୁ
ਤਿਸ ਕੈ ਦਰਸਿ ਸਭ ਪਾਪ ਮਿਟਾਵਹਿ ॥
ସତୀ ପୁରଖୁ ଜିନି ଜାନିଆ ସତିଗୁରୁ ତିସ କା ନାଉ ॥
ତାହାର ଦର୍ଶନରେ ତୁ ସବୁ ପାପ ଦୂର କରିପାରିବୁ।
ਅਵਰ ਸਿਆਨਪ ਸਗਲੀ ਛਾਡੁ ॥
ତିସ କୈ ସଙ୍ଗୀ ସିଖୁ ଉଧରୟ ନାନକ ହରି ଗୁନ ଗାଉ ॥1॥
ଅନ୍ୟ ଚତୁରତା ତ୍ୟାଗ କର
ਤਿਸੁ ਜਨ ਕੀ ਤੂ ਸੇਵਾ ਲਾਗੁ ॥
ଅସଟପଦୀ ॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସେହି ସେବକର ସେବାରେ ଲାଗି ଯାଅ
ਆਵਨੁ ਜਾਨੁ ਨ ਹੋਵੀ ਤੇਰਾ ॥
ସତିଗୁରୁ ଶିଖ କୀ କରୟ ପ୍ରତିପାଲ ॥
ତୋର ଜନ୍ମ ମରଣ ଦୂର ହୋଇଯିବ,
ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਜਨ ਕੇ ਪੂਜਹੁ ਸਦ ਪੈਰਾ ॥੮॥੧੭॥
ସେବକ କଉ ଗୁରୁ ସଦା ଦଇଆଲ ॥
ହେ ନାନକ! ସର୍ବଦା ସେହି ସେବକର ଚରଣ ପୂଜା କର। ॥8॥17॥
ਸਲੋਕੁ ॥
ଶିଖ କୀ ଗୁରୁ ଦୁରମତି ମଲୁ ହିରୟ ॥
ଶ୍ଳୋକ॥
ਸਤਿ ਪੁਰਖੁ ਜਿਨਿ ਜਾਨਿਆ ਸਤਿਗੁਰੁ ਤਿਸ ਕਾ ਨਾਉ ॥
ଗୁର ବଚନୀ ହରି ନାମୁ ଉଚରୟ ॥
ଯିଏ ସତ୍ୟସ୍ଵରୂପ ପରମାତ୍ମାଙ୍କୁ ଚିହ୍ନି ଦେଇଛି, ତାହାର ନାମ ସଦଗୁରୁ ଅଟେ।
ਤਿਸ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਿਖੁ ਉਧਰੈ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਉ ॥੧॥
ସତିଗୁର ଶିଖ କେ ବନ୍ଧନ କାଟୟ ॥
ହେ ନାନକ! ତାହାଙ୍କ ସଙ୍ଗତିରେ ଈଶ୍ଵରଙ୍କ ଗୁଣସ୍ତୁତି କରି ତାହାଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ମଧ୍ୟ ପାର ହୋଇଯାଏ ॥1॥
ਅਸਟਪਦੀ ॥
ଗୁର କା ସିଖୁ ବିକାର ତେ ହାଟୟ ॥
ଅଷ୍ଟପଦୀ॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਕੀ ਕਰੈ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ॥
ସତିଗୁରୁ ଶିଖ କଉ ନାମ ଧନୁ ଦେଇ ॥
ସଦଗୁରୁ ନିଜ ଶିଷ୍ୟର ଲାଳନ-ପାଳନ କରିଥାନ୍ତି।
ਸੇਵਕ ਕਉ ਗੁਰੁ ਸਦਾ ਦਇਆਲ ॥
ଗୁର କା ସିଖୁ ବଡଭାଗୀ ହେ ॥
ନିଜ ସେବକ ପ୍ରତି ଗୁରୁଜୀ ସର୍ବଦା ଦୟାଳୁ ରହିଥାନ୍ତି।
ਸਿਖ ਕੀ ਗੁਰੁ ਦੁਰਮਤਿ ਮਲੁ ਹਿਰੈ ॥
ସତିଗୁରୁ ଶିଖ କା ହଲତୁ ପଲତୁ ସବାରୟ ॥
ଗୁରୁ ନିଜ ଶିଷ୍ୟର ମନ୍ଦ ବୁଦ୍ଧି ରୂପୀ ମଇଳାକୁ ସଫା କରିଥାନ୍ତି।
ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਉਚਰੈ ॥
ନାନକ ସତିଗୁରୁ ଶିଖ କଉ ଜୀଅ ନାଲି ସମାରୟ ॥1॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ଦ୍ଵାରା ସେ ହରିଙ୍କ ନାମର ଜପ କରିଥାଏ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਕੇ ਬੰਧਨ ਕਾਟੈ ॥
ଗୁର କୈ ଗ୍ରୀହି ସେବକୁ ଜୋ ରହୟ ॥
ସଦଗୁରୁ ନିଜ ଶିଷ୍ୟର ବନ୍ଧନ କାଟି ଦେଇଥାନ୍ତି।
ਗੁਰ ਕਾ ਸਿਖੁ ਬਿਕਾਰ ਤੇ ਹਾਟੈ ॥
ଗୁର କୀ ଆଗିଆ ମନ ମହି ସହୟ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ବିକାର ଠାରୁ ହଟି ଯାଆନ୍ତି।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਕਉ ਨਾਮ ਧਨੁ ਦੇਇ ॥
ଆପସ କଉ କରି କଛୁ ନ ଜନାବୟ ॥
ସଦଗୁରୁ ନିଜର ଶିଷ୍ୟକୁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ରୂପୀ ଧନ ଦିଅନ୍ତି
ਗੁਰ ਕਾ ਸਿਖੁ ਵਡਭਾਗੀ ਹੇ ॥
ହରି ହରି ନାମୁ ରିଦୈ ସଦ ଧିଆବୟ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ଶିଷ୍ୟ ବଡ ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଅଟେ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਕਾ ਹਲਤੁ ਪਲਤੁ ਸਵਾਰੈ ॥
ମନୁ ବେଚୟ ସତିଗୁର କୈ ପାସୀ ॥
ସଦଗୁରୁ ନିଜ ଶିଷ୍ୟକୁ ଲୋକ ପରଲୋକରେ ରାସ୍ତା ଦେଖାନ୍ତି
ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਿਖ ਕਉ ਜੀਅ ਨਾਲਿ ਸਮਾਰੈ ॥੧॥
ତିସୁ ସେବକ କେ କାରଜ ରାସୀ ॥
ହେ ନାନକ! ସଦଗୁରୁ ନିଜ ଶିଷ୍ୟକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ଲଗାଇ ରଖିଥାନ୍ତି ॥1॥
ਗੁਰ ਕੈ ਗ੍ਰਿਹਿ ਸੇਵਕੁ ਜੋ ਰਹੈ ॥
ସେବା କରତ ହୋଇ ନିହକାମୀ ॥
ଯେଉଁ ସେବକ ଗୁରୁଙ୍କ ଘରେ ରହିଥାଏ,
ਗੁਰ ਕੀ ਆਗਿਆ ਮਨ ਮਹਿ ਸਹੈ ॥
ତିସ କଉ ହୋତ ପରାପତି ସୁଆମୀ ॥
ସେ ଗୁରୁଙ୍କ ଆଜ୍ଞା ସହର୍ଷ ମନରେ ସ୍ଵୀକାର କରିଥାଏ।
ਆਪਸ ਕਉ ਕਰਿ ਕਛੁ ਨ ਜਨਾਵੈ ॥
ସେ ନିଜକୁ ନିଜେ ବଡ ଭାବେ ନାହିଁ।
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਰਿਦੈ ਸਦ ਧਿਆਵੈ ॥
ସେ ନିଜ ହୃଦୟରେ ସର୍ବଦା ହରି-ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ ନାମର ଧ୍ୟାନ କରିଥାଏ।
ਮਨੁ ਬੇਚੈ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਪਾਸਿ ॥
ଯିଏ ନିଜ ମନ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ବିକ୍ରି କରିଥାଏ,
ਤਿਸੁ ਸੇਵਕ ਕੇ ਕਾਰਜ ਰਾਸਿ ॥
ସେ ହି ସେବକର ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ସଫଳ ହୋଇଥାଏ।
ਸੇਵਾ ਕਰਤ ਹੋਇ ਨਿਹਕਾਮੀ ॥
ଯେଉଁ ସେବକ ନିଷ୍କାମ ଭାବନାରେ ଗୁରୁଙ୍କ ସେବା କରିଥାଏ,
ਤਿਸ ਕਉ ਹੋਤ ਪਰਾਪਤਿ ਸੁਆਮੀ ॥
ସେ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ପାଇଥାଏ।